Widzenie małych dzieci

Proces widzenia u dzieci jest niezwykle istotny w perspektywie całego ich rozwoju psychomotorycznego. Dlatego ważne, abyśmy my, jako rodzice, wiedzieli, kiedy powinniśmy udać się z naszą pociechą na badanie wzroku, oraz co powinno nas zaniepokoić. Przez pierwsze tygodnie po urodzeniu wzrok dziecka jest jeszcze bardzo słabo wykształcony – w końcu przez dziewięć miesięcy w brzuchu nie miało ono za wiele bodźców do obserwacji. Ostrość widzenia jest bardzo niska, nie widzi ono jeszcze w pełni kolorów, a także nie jest w stanie skupić wzroku na obiektach położonych dalej niż 20-30 cm. Oczy dopiero uczą się ze sobą współpracować, dlatego w tym okresie nie powinno nas jeszcze niepokoić, jeśli któreś oczko na chwilę ucieknie w bok.

Zdolność widzenia barw i ostre widzenie powinny wykształcić się przed ukończeniem szóstego miesiąca życia i jest to dobry moment na pierwsze badanie wzroku. Jeśli wszystko jest w porządku i sami też nie zauważamy nic niepokojącego, to następne badania powinny odbywać się co roku, chyba że specjalista zaleci inaczej.

Skąd mam wiedzieć, że coś jest nie tak?

Od pierwszych dni dobrze jest obserwować oczy dziecka – czy są tej samej wielkości, czy powieki są tak samo otwarte. Na początku może się zdarzyć, że dziecku ucieknie oczko, ale jeśli zdarza się to często, jest to powód, aby udać się do specjalisty. Po czwartym miesiącu życia dziecko już definitywnie nie powinno zezować, nawet przez chwilę.

Dodatkowo, kiedy spojrzysz na oczy swojego malucha, zobaczysz dwa świecące punkciki na źrenicach, są to tzw. odblaski rogówkowe. Te odblaski powinny być ustawione symetrycznie i symetrycznie przemieszczać się razem ze spojrzeniem (w kierunku przeciwnym do tego, w którym dziecko patrzy).

Po czwartym miesiącu zaczyna wykształcać się także konwergencja, czyli ruch zbieżny obojga oczu. Będzie ona później bardzo istotna, między innymi w nauce czytania. 6-miesięczniak powinien już wyraźnie "ściągnąć" oczy do nosa, kiedy przybliżymy do niego zabawkę, natomiast starsze dziecko możemy poprosić o spojrzenie na czubek nosa. Zwracamy uwagę na to, czy oczy ustawiają się symetrycznie.

Jeszcze jednym testem, który możemy sami wykonać w domu, jest zasłonięcie dziecku oka, gdy jest ono zajęte zabawą. Jeżeli przy zasłonięciu jednego z oczu, dziecko zaczyna się bardziej denerwować i widać, że mu to przeszkadza – koniecznie udaj się do specjalisty. Jeśli jedno oko widzi gorzej, w przyszłości może wykształcić się niedowidzenie, czyli stała utrata widzenia w danym oku. Choć jest to bardzo prosty test, często przez długi czas rodzic nie zdaje sobie sprawy, że dziecko widzi gorzej na jedno oko, bo przy widzeniu obuocznym nie wykazuje żadnych objawów, a jest to bardzo istotne do osiągnięcia pełnego widzenia obuocznego i przestrzennego.

A jak mogę wspierać rozwój widzenia u dziecka?

Ponieważ dziecko na początku nie widzi kolorów, w pierwszych dwóch miesiącach pokazujemy mu kontrastowe obrazki w odległości ok. 20 cm, później dodając intensywne kolory. W trzecim miesiącu można zacząć ćwiczyć wodzenie wzrokiem za przedmiotem w różnych kierunkach, a także powoli przybliżać i oddalać zabawkę. W czwartym miesiącu następuje duży skok w widzeniu – soczewka w oku w pełni rozwija zdolność akomodacji, czyli widzenia blisko i daleko, dlatego możesz zacząć próbować nawiązywać kontakt z dzieckiem, stojąc w różnych miejscach pokoju.

Żadne ćwiczenia nie zastąpią jednak spacerów na świeżym powietrzu, wpływu światła słonecznego i wpatrywania w dal, które jest niezwykle istotne w rozwoju widzenia i profilaktyce krótkowzroczności. Starajmy się odwlec jak najdłużej włączenie dziecku bajek, a jeśli już się na to zdecydujemy, pamiętajmy, że dużo lepszym rozwiązaniem będzie oglądanie ich na telewizorze w większej odległości, niż danie dziecku telefonu czy tableta do ręki.